بسیاری از انسانها از مشکل نداشتن تمرکز و احساس گاه و بیگاه بی­قراری و ناآرامی رنج می­برند. اگر شما دچار کم­توانی موسوم به “اختلال کم توجهی-بیش فعالی یا ADHD” هستید این مشکلی است که همواره با شماست و به روی زندگی روزانه شما بسیار تاثیر می­گذارد. این تاثیر گذاری ممکن است تا آنجا پیش برود که شما در محیط آموزشی یا محیط کاری با دشواری روبرو شوید.

اختلال کم توجهی -بیش فعالی چیست؟

اختلال کم توجهی- بیش فعالی یک کم­توانی و اختلال رفتاری – رشدی است و به این معناست که فرد مبتلا برای متمرکز کردن توجه خود دچار مشکل است. این دشواری در تمرکز می­تواند در شرایط گوناگون جلوه­های گوناگون داشته باشد. ADHD کوتاه شده­ی Attention Deficit Hyperactivity Disorder است که معنای آن “اختلال کم­توجهی – بیش فعالی” است. اما همه کسانی که “بیش فعالند” به این بیماری مبتلا نیستند.

اگر شما دچار اختلال کم­ توجهی – بیش فعالی هستید باید تلاش و کوشش بسیاری بخرج دهید که خود را متمرکز کنید و این باعث می­شود که بشدت خسته شوید. خلق و خو و مناعت طبع انسان نیز تحت تاثیر قرار می­گیرد.

انواع “اختلال کم توجهی-بیش فعالی”

اختلال کم توجهی-بیش فعالی شکل­های گوناگونی دارد. عادی­ترین نوع آن به شکل دشواری در تمرکز، دشواری در کنترل رفتارهای ناگهانی و بیش از حد فعال بودن جلوه­گر می­شود. نوع کمتر عادی آن اینست که فرد مبتلا دچار مشکل تمرکز پیدا کردن است اما حرکات پیش­بینی نشده انجام نمی­دهد. این شکل از اختلال، به کوتاهی ADD و یا گاهی AD(H)D خوانده می­شود. شکل سوم این اختلال تنها بیش فعالیتی یا فزون کُنشی و رفتارهایی است که انگیزه آنی دارند و بدون فکر قبلی انجام داده می‌شوند. این اختلال بیشتر در کودکان دیده می­شود و اغلب یا ازبین می­رود و یا بعدا تبدیل می­شود به شکل ترکیبی اختلال کم توجهی-بیش فعالی یا ADHD .

دچار بودن به اختلال کم توجهی-بیش فعالی چگونه می­تواند باشد؟

برای نمونه فرد مبتلا به این اختلال ممکن است در رعایت وقت و یا داشتن کنترل لازم به روی وسایل خود دشواری داشته باشد. فرد هم چنین در دسته بندی و جدا کردن احساسات خود دشواری دارد زیرا هرآنچه که شنیده و یا دیده می­شود تاثیری یکسان بر او دارد. دستورالعمل های طولانی و پیچیده و راه اندازی وسایل گوناگون نیز برای او به آن سادگی نیست که برای افرادی است که این اختلال را ندارند. همین مشکل با به پایان بردن کاری که شروع شده نیز بچشم می­خورد. فرد مبتلا به اختلال کم توجهی- بیش فعالی اغلب بیشتر از دیگران دچار بیقراری و ناآرامی می­شود. بسیاری از کسانی که به این اختلال دچارند به راحتی به خیالبافی می­پردازند و به چیزهای دیگری فکر می­کنند غیر از آنچه که در پیش روی خود دارند، مانند انجام درس و مشق خود یا سخنرانی­ای که باید درآن شرکت کنند ویا قرار ملاقاتی که باید درآن حاضر شوند.

اختلال کم توجهی-بیش فعالی در افراد گوناگون متفاوت است

اختلال کم توجهی-بیش فعالی بسته به اینکه شما چه کسی باشید خود را به شکل های گوناگون جلوه­گر می­سازد. شخصیت شما، منش و خوی شما، خصوصیاتتان، ارزش­هایتان و علاقه­های شما و اینکه شما چه کسی هستید و چه رفتاری دارید در این جلوه­ها موثرند. اینکه هویت جنسی شما چیست و بر مبنای آن هنجارهای اجتماعی چه انتظاراتی از شما دارد نیز می­تواند در نوع اختلال شما تاثیر گذار باشد. ناآرامی و بیقراری که بسیاری از مبتلایان اختلال کم توجهی – بیش فعالی گرفتار آن هستند نیز خود را به گونه­های متفاوتی نشان می­دهد. برخی با آرام نشستن مشکل دارند و برخی دیگر این ناآرامی را در درون خود حس می­کنند.

اختلال کم توجهی-بیش فعالی می­تواند به کم توانی منجر شود

هرچه خواسته­های بیشتری از شما انتظار برود، به همان اندازه “اختلال کم توجهی-بیش فعالی” ممکن است مانعی برایتان احساس شود. اینکه نتوانید کم­توانی خود راهدایت و کنترل کنید ممکن است باعث بدفهمی شده و شما را مستاصل سازد و بنوبه خود منجر به کشمکش با اطرافیان شما گردد. از آنجایی که مدارس و محل های کار اغلب شرایط مناسبی برای کم­توانی شما فراهم نمی­سازند، کم توانی شما می­تواند تشدید گردد. مهم است که به یاد داشته باشیم که یک برخورد نامناسب اغلب ناشی از ندانستن است.

اختلال کم توجهی-بیش فعالی ناشی از چیست؟

این اختلال یک حساسیت مادرزادی در مغز و سیستم اعصاب است که باعث می­شود شما چگونه در برخی شرایط رفتار کنید. این اختلال اغلب ارثی است اما رویدادهای بیرونی نیز می­توانند تا اندازه ای در آن تاثیر داشته باشند. برای نمونه در زایمان زودرس. این اختلال می­تواند در دوران اولیه کودکی خود را نشان دهد و در بسیاری موارد با رشد کودک این اختلال نیز ناپدید می­گردد

از کجا کمک بگیریم؟

اگر گمان می­کنید که به اختلال کم توجهی-بیش فعالی دچار شده­اید باید با درمانگاه محل خودتان یا کلینیک روانپزشکی تماس بگیرید. در آنجا ارزیابی می­کنند که آیا شما دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی شده اید یا اینکه ناراحتی شما دلایل دیگری دارد. معمول است که برای ارزیابی اولیه نخست با یک پزشک یا روانپزشک دیدار می­کنید. پس از این دیدار آزمایش­ها و تحقیق­هایی از شما صورت خواهد گرفت که آشکار می­سازد آیا شما دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی شده­اید یانه.

چه کمکی بمن می­شود؟

اگر تشخیص داده شود شما مبتلا به “اختلال کم توجهی-بیش فعالی” ADHD یا “مشکل تمرکز پیدا کردن” AD(H)D شده­اید این می­تواند به معنای کمک بزرگی برای شما باشد به این صورت که شما بیشتر خواهید آموخت که چگونه عمل می­کنید. ممکن است بشما وسایل کمکی داده شود تا از عهده­ی مدرسه، کار یا دیگر امور روزانه که به گمان شما دشوار است برآیید. همچنین داروهایی در دسترس هست که می­تواند عارضه­های اختلال کم توجهی-بیش فعالی را تسکین و تخفیف دهد. اگر مبتلا به اختلال کم توجهی-بیش فعالی هستید نیاز به یک زندگی روزانه برنامه­ریزی شده دارید و احتیاج دارید بشما در این برنامه ریزی کمک شود. برای پرهیز از استرس و فشار کاری بیش از اندازه بایستی خواسته­ها، انتظارات و محیط شما با واقعیت­های تازه­ی شما تطبیق داده شود.