۱- کشمکش بین استقلال و وابستگی

نوجوانی دوره‌ای است که فرد از دوره کودکی خارج می‌شود و با نقش‌ها و مسئولیت‌های جدید در خانواده و جامعه روبه رو می‌شود. در واقع فرد در دوره نوجوانی از وابستگی کودکانه به سمت استقلال حرکت می‌کنند. نوجوانان می‌خواهند در محیط خانواده و مدرسه استقلال بیش‌تری داشته باشند و خودشان برای خودشان تصمیم بگیرند و زیر سلطه دیگران نباشند. این خواسته در نوجوان و عدم پذیرش این واقعیت توسط والدین منجر به  ایجاد یک دوگانگی می‌شود. انتظارات والدین از نوجوان باید متناسب با توانایی‌های فرد باشد، داشتن توقعات بیش از اندازه به دلیل عدم آمادگی، استرس شدیدی در او ایجاد خواهد کرد. در مقابل خانواده نباید به نوجوان خود به چشم یک بچه نگاه کنند بلکه باید شرایط مسئولیت پذیری و استقلال بیش‌تر را برای او محیا سازند.

۲- دوران نوجوانی و طغیان علیه مراجع قدرت

برخلاف تصور قالبی، نوجوانان صرفا به دلیل مخالفت با والدین خود یا بزرگسالان دست به طغیان یا سرکشی نمی‌زنند، در واقع نوجوانان نمی‌خواهند با تمام قوانین آن‌ها مخالفت کنند بلکه خواهان انتخاب شخصی در مسائلی هستند که قبلا در حوزه کنترل والدین بوده است. تمایل نوجوان برای مستقل شدن و عدم کنترل توسط والدین و پافشاری آن‌ها برای اعمال کنترل به درگیری‌هایی بین آن‌ها منجر می‌شود. خانواده‌ها با محدودیت زیاد و اعمال مقررات سخت و خشک باعث ایجاد فاصله بین نوجوان و خانواده می‌شوند.

در واقع دوره نوجوانی با فاصله عاطفی بین فرزند و والدین همراه است و معمولا اختلافات شدت می‌گیرند. ممکن است مدت زمانی طول بکشد تا نوجوان و خانواده‌اش به یک حالت تعادل برسند. در این شرایط نحوه برخورد صحیح والدین و شیوه‌ی تربیتی آنان اهمیت می‌یابد.

۳- بحران هویت

دوره نوجوانی یکی از مراحل مهم در رشد شخصیت است. یکی دیگر از چالش‌های مهمی که نوجوان با آن روبه رو می‌شود مسئله هویت فردی است. هویت دستاورد مهم دوره نوجوانی است سوال‌های زیادی درباره مفهوم زندگی در ذهن او شکل می‌گیرد، سوال‌هایی مانند «من کیستم، الان کجا قرار دارم، به کجا می‌خواهم بروم، چه مسیری را می‌خواهم در زندگی طی کنم؟ هدف من در آینده چیست؟».

هر چه ارزش‌هایی که از طرف دوستان و همسالان ابراز می‌شود با ارزش‌های خانواده همخوانی بیش تری داشته باشند به همان نسبت، بحران هویت آسان‌تر طی می‌شود.

۴- چگونگی ارضای نیاز‌های جنسی در دوران نوجوانی

تعییرات بیولوژیکی و افزایش هورمون‌ها در سن بلوغ می‌تواند بر روی رفتار فرد به طور مستقیم تأثیر بگذارد و باعث افزایش تمایلات و همچنین فعالیت‌های جنسی در آن‌ها شود. با  آموزش های صحیح در این زمینه می‌توان آسیب‌های احتمالی ناشی از روابط جنسی را کاهش داد.

لازم است نوجوانان در این دوران مدیریت نیازهای جنسی خود را بیاموزند. افزایش صمیمیت بین والدین و فرزندان و به دنبال آن آگاهی بخشی به نوجوانان در مورد نیازهای جنسی از اهمیت زیادی برخوردار است.

۵- ترس از آینده

ورود به نوجوانی و پیدایش نیازهای جدید در فرد و میل به مستقل شدن، نگرانی در مورد آینده را در او افزایش می‌دهد. در واقع نوجوان باید هدف و مسیر زندگی خود در آینده را تعیین کند. داشتن تحصیلات دانشگاهی، چگونگی تأمین اقتصادی و تشکیل خانواده از جمله مسائلی است که برای نوجوانان می‌تواند مبهم باشد.

۶-  پیروی از همسالان در دوران نوجوانی

در این دوره دوستی‌ها در گروه همسالان شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد و پیروی از همسالان در اوایل و اواسط نوجوانی افزایش می‌یابد. پیروی از دوستان در حدود چهارده سالگی به بیش‌ترین حد خود می‌رسد در واقع بیش‌ترین آسیب پذیری از فشار همسالان در این دوره می‌باشد که می‌تواند به رفتار‌های ضد اجتماعی مانند دزدی، مصرف مواد مخدر، تجاوز جنسی و… منجر شود. گاه این رفتارها در نوجوان باقی مانده و در شخصیتی ضد اجتماعی را در او آشکار می‌سازد.

گرایش به مصرف مواد مخدر بر اثر وسوسه‌ی دوستان و همسالان بحران آسیب‌زننده‌ای است که نوجوانان را درگیر می‌کند و زندگی آینده آن‌ها را تباه می‌سازد. عدم توجه کافی والدین به نوجوانان و عدم کنترل آن‌ها زمینه این بحران را ایجاد می‌کند.

۷-  داشتن استقلال مالی در دوران نوجوانی

نیازهای اقتصادی نوجوان ابتدا به صورت نیاز به پول جیبی توسط والدین تأمین می‌شود، در دوره راهنمایی و متوسطه نیاز اقتصادی فرد شکل جدیدتری به خود می‌گیرد. به موازات رشد نوجوان به سوی دوره جوانی، بر میزان نیاز اقتصادی وی نیز افزوده می‌شود. یکی از روش‌های ارضاء حس استقلال‌ طلبی نوجوانان، دادن استقلال مالی به آنان است تا حدی که بتوانند برخی از نیازهای خود را رفع کنند. برای مثال به جای دادن پول تو جیبی به صورت روزانه، مقدار پولی را برای مدت طولانی‌تر مثلا هفتگی یا ماهانه تعیین کنید. استفاده از ادبیات متفاوت نیز تأثیر گذار است. برای مثال به جای اصطلاح «پول تو جیبی» والدین می‌توانند از «کمک هزینه تحصیلی» استفاده نمایند.

رسیدن به استقلال مالی در نوجوانان به میزان زیادی در موفقیت آن‌ها تأثیر گذار است. در صورتی که امکان کار کردن در جای مناسبی برای آن‌ها فراهم است، اجازه دهید تا این کار را انجام دهند و از سختگیری‌های بیهوده در این مورد بپرهیزید.