نوجوانان در این سن حساس به جز مسائل مربوط به بلوغ جسمی و جنسی با مشکلاتی از قبیل هویت‌یابی اجتماعی، هویت‌یابی جنسی، نحوه ارتباط با والدین و دوستان، داشتن استقلال، گرایش به فضاهای مجازی، نحوه انتخاب رشته تحصیلی و تصمیم‌گیری درباره آینده، اضطراب و افسردگی و … روبرو می‌شوند. این مقاله اطلاعات مفید و کاربردی و نحوه برخورد با موضوعات بالا را در اختیار شما نوجوانان و والدینی که نگران فرزندان خود در این سن هستید؛ قرار می‌دهد.
مرکز مشاوره نوجوان
روانشناسی نوجوان یا مشاوره نوجوان، امروزه به‌طور قابل‌توجهی به فرزندان در این سن حساس کمک می‌کند. نوجوانان امروزه زیر فشار بیشتری نسبت به نوجوانان نسل‌های گذشته هستند و بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به‌جز شرایط خاص دوران نوجوانی (بلوغ) که نوجوانان را دچار استرس می‌کند فشارهای اجتماعی، فشارهای آکادمیک و خانوادگی که امروزه وجود دارد نوجوانان را برای سازگاری تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به چه مرحله‌ای نوجوانی می‌گوییم؟
روانشناسی نوجوان، نوجوانی را مرحله انتقال از دوران کودکی به بزرگ‌سالی می‌داند که تغییرات جسمی و روحی در این دوران اتفاق می‌افتد و زمانی برای به دست آوردن استقلال و کشف خود است. بسیاری از نوجوانان در این دوره به دلیل تغییرات جسمانی ازجمله بلوغ و مسائل هویت‌یابی و استقلال و … دچار تغییرات رفتاری و فکری عمده‌ای می‌شوند که ارتباط با خانواده آن‌ها را دچار مشکل می‌کند که اگر این مشکل به‌درستی هدایت نشود به زندگی نوجوان خدشه وارد می‌کند. اگر به دنبال اطلاعات دقیق و درستی درباره ویژگی‌های نوجوان خود هستید و درباره نحوه برقراری ارتباط مؤثر دنبال راهکارمی‌گردید؛ روانشناسان و مشاوران نوجوان به شما این خدمات را ارائه می‌دهند.
- من کیستم؟
- ارتباط با خانواده
- ارتباط با دوستان
- بلوغ
- سلامت روان
- نوجوانان در دنیای امروز
- دانشگاه
من کیستم؟
جایگاه من در اجتماع کجاست؟ دوران نوجوانی مهم‌ترین دوران در شکل‌گیری شخصیت فرد و یا به عبارتی دوران رشد هویت شخصی است که برای نوجوانان هیجان‌انگیز است. به‌عبارتی‌دیگر نوجوانان در این دوران به دنبال یافتن خود در زمینه‌های مختلف ازجمله اجتماعی و جنسی هستند. روانشناسی نوجوان پاسخ سوال های شما در این ضمینه است.
هویت‌یابی اجتماعی
نوجوانان نیازمند یک هویت اجتماعی هستند. نوجوانان از طریق موقعیت فرهنگی، قومیت، خانواده، مدرسه، تائید یا انکار اطرافیان و … هویت اجتماعی خود را می‌یابند. با توجه به اینکه هویت اجتماعی نوجوانان به‌سرعت در حال تغییر، تهدید و یا سوءاستفاده هستند جای تعجب نیست که یک کودک ممکن است دچار افسردگی شود. متخصصین روانشناسی نوجوان به شما والدین راهکارهای مفیدی را ارائه می‌دهند که با استفاده از آن‌ها فرزندان خود را حمایت کنید تا با اضطراب و استرس کمتری هویت و نقش اجتماعی مناسب خود را پیدا کنند.
هویت‌یابی جنسی
هویت جنسی و گرایش جنسی در دوران نوجوانی بسیار چالش‌برانگیز است. هویت جنسی به توصیف جنسیت افراد (مردانه، زنانه، دوجنسیتی) و نقش‌های جنسیتی می‌پردازد و گرایش جنسی اشاره به الگوی جذب فرد به افراد دیگر دارد که شامل گرایش به جنس مخالف، همجنسگرا و گرایش به دو جنس است.
رشد جنسی نه‌تنها برای خود نوجوانان بلکه برای خانواده‌ها نیز گیج‌کننده و اضطراب‌آور است. هویت جنسی و گرایش جنسی جوانان در طول دوره نوجوانی به‌طور مداوم در حال تغییر و تغییر است. نوجوانان در این دوران ممکن است رفتارهای مخالف جنس خود ر ا نشان دهند مثلاً دختری که رفتارهای خشن و پسرانه انجام می‌دهد که متناسب با هویت جنسی‌اش نیست و یا نوجوانی که به هم‌جنس خود گرایش دارد. این رفتارها والدین را به‌شدت نگران می‌کند. مرکز مشاوره رویان به فرزند شما کمک می‌کند تا هویت جنسی خود را بیابد و به اعضای خانواده آموزش می‌دهد که چگونه از فرزند خود در این زمینه حمایت کنند تا نوجوانشان این دوره حساس را به‌خوبی سپری کند.
ارتباط با خانواده
حس خودخواهی و استقلال در رفتار و تفکر در دوره نوجوانی بسیار عمیق‌تر است زیرا نوجوانان درک بیشتری نسبت به جهان اطراف کسب می‌کنند و اعتمادبه‌نفس بیشتری دارند. توسعه استقلال در دوران نوجوانی، نوجوانان را برای تصمیم‌گیری‌های احساسی و رفتاری مبتنی بر ارزش‌ها کمک می‌کند و آن‌ها را برای دوران بزرگ‌سالی آماده می‌کند؛ اما این اغلب باعث ایجاد تنش بین والدین و نوجوانان می‌شود. به‌جای برقراری ارتباط، این نزاع و شورش، کیفیت و نوع رابطه والدین با فرزندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این دوران جایگاه والدین نسبت به دوران کودکی برای فرزندانشان تغییر می‌کند. به‌طورکلی استقلال در نوجوانان را براساس روانشناسی نوجوان می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد:
استقلال عاطفی
مربوط به احساسات و احساسات درگیر در ارتباط با دیگران است. هنگامی‌که نوجوان با مشکلی مواجه می‌شود تلاش می‌کند که مستقل از حمایت عاطفی دیگران و بدون تکیه بر والدین راه‌حلی برای مشکل خود پیدا کند.
استقلال فکری
در دوران نوجوانی تغییر در تفکر ایجاد می‌شود. برای اولین بار فرزندان با دید نقادانه به رفتار و افکار والدین نگاه می‌کنند و در برابر آن‌ها نیز مخالفت می‌کنند.
استقلال فکری
در دوران نوجوانی تغییر در تفکر ایجاد می‌شود. برای اولین بار فرزندان با دید نقادانه به رفتار و افکار والدین نگاه می‌کنند و در برابر آن‌ها نیز مخالفت می‌کنند.
استقلال ارزشی
استقلال ارزشی به تصمیم‌گیری مبتنی بر ارزش شخصی فرد در انتخاب‌های معنوی، سیاسی و اخلاقی دارد که ممکن است این تصمیم‌گیری‌ها مغایر با نظرات والدین باشد.
نوجوانان برای استقلال خود مبارزه می‌کنند تا به خودکفایی و تبدیل‌شدن به بزرگ‌سالان با زندگی مستقل دست پیدا کنند. با این وجود آن‌ها باید از خانواده‌هایشان پشتیبانی و هدایت داشته باشند. شما والدین گرامی می‌توانید با یادگیری مهارت‌های ارتباطی مؤثر به نوجوان خود در این مسیر سخت کمک شایانی داشته باشید.
ارتباط با دوستان
دوستی بخش مهمی از زندگی در تمام سنین است اما نقش دوستی در سن نوجوانی با توجه به تأثیرات گسترده و مهمی که دارد پررنگ‌تر است. در دوران نوجوانی، نوجوانان زمان بیشتری با دوستان خود سپری می‌کنند و پذیرش و حمایت گروه دوستان برای آن‌ها از ارتباط با خانواده و حمایت خانوادگی مهم‌تر است.
چرا دوست برای نوجوان مهم است؟
برای نوجوان دوستان می‌توانند مانند یک گروه پشتیبان باشند. دوستان به نوجوانان احساس تعلق، احساس باارزش بودن، کمک به توسعه اعتمادبه‌نفس، حس امنیت، اطلاعاتی درباره تغییرات دوران بلوغ، راهی برای آزمایش ارزش‌ها، نقش‌ها و هویت‌های مختلف و فرصتی برای تجربه روابط عاشقانه را می‌دهند.
دوستی مثبت به نوجوانان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی و احساسی مهم مانند حساسیت به افکار، احساسات و سلامت دیگران را یاد بگیرند. گاهی نوجوانان در این سن بر اثر تحت تأثیر قرار گرفتن روابط دوستی ناسالم به راه‌های خطرناکی مانند بزهکاری، اعتیاد و … کشیده می‌شوند.
نوجوانان ممکن است بر روی دوستانشان متمرکز باشند اما هنوز برای کمک و پشتیبانی شما برای ایجاد و حفظ دوستی‌های مثبت و حمایتی نیاز دارند. شما والدین می‌توانید با برقراری رابطه گرم و حمایتی و فعالانه گوش دادن به فرزندانتان به آن‌ها در دوست‌یابی کمک کنید.
سلامت روان
همان‌طور که بیماری جسمانی فرزندان برای والدین مهم است باید به‌سلامت روان فرزند خود نیز توجه داشته باشید. والدین باید درباره مسائل بهداشت روانی در نوجوانان اطلاعات مناسبی به دست بیاورند. اختلالات شایع در دوران نوجوانی
اختلالات اضطرابی
اختلال اضطرابی در نوجوانان با علائمی مثل سردرد، گیجی، تغییر در وزن، احساس نگرانی شدید، ترس از مرگ، تنگی نفس، تعریق بیش‌ازحد، ضربان قلب شدید و … مشخص می‌شوند.
افسردگی
از دست دادن علاقه به فعالیت‌های موردعلاقه، تغییر در میزان و کیفیت خواب، مشکل تمرکز کردن روی تکالیف مدرسه، تغییر در میزان غذا خوردن، احساس غم و اندوه و ناامیدی شدید و … ازجمله علائم افسردگی در نوجوانان هستند.
متأسفانه حدود نیمی از نوجوانان مبتلا به بیماری‌های روانی هستند به دلیل اینکه والدین بیماری فرزند خود را جدی نمی‌گیرند و نگران از برچسب خوردن فرزند خود هستند؛ درمان نمی‌شوند. اگر وضعیت سلامت روان نوجوانان بدون بررسی و درمان بمانند برای نوجوانان خطرات بسیاری در پی دارد مثلاً نوجوانی ممکن است به دلیل مشکلات رفتاری و تحصیلی از مدرسه اخراج شود و دیگری ممکن است به اعتیاد یا جرم کشیده شود.
اگر درباره وضعیت سلامت روان نوجوان خود نگران هستید هر چه سریع‌تر به متخصص روانشناس نوجوان مراجعه کنید. درمان کوتاه‌مدت با یک متخصص روانشناس نوجوان می‌تواند تفاوت زیادی در کیفیت زندگی نوجوان شما داشته باشد.
بلوغ
اگر والدین رابطه مؤثری با نوجوانان خود نداشته باشند و نتوانند اطلاعات صحیحی را در اختیار نوجوانان بگذارند، آن‌ها ممکن است این اطلاعات را از طریق دوستان یا فضای مجازی به دست آورند که سلامت روانی و جنسی آن‌ها به خطر می‌افتد. روانشناسان نوجوان ذهن آرا در جلسات مشاوره اطلاعات صحیحی درباره دوران نوجوانی و بهداشت جنسی به نوجوانان ارائه می‌دهند و از میزان این استرس و تأثیر آن بر زندگی نوجوانان می‌کاهند.
علاوه بر بلوغ جنسی و جسمی، نوجوانان بلوغ عاطفی و اجتماعی را نیز تجربه می‌کنند؛ که در آن نوجوانان به دنبال استقلال و هویت خود هستند. به ارزیابی نقاط قوت و ضعف شخصیت خود می‌پردازند و با ایجاد اهداف بلندمدت تصمیم‌گیری درباره آینده خود را آغاز می‌کنند.
نوجوانان در دنیای امروز
با توجه به زندگی امروزه فضای مجازی جایگاه خاصی در بین افراد پیداکرده است. بسیاری از والدین از اعتیاد نوجوانان خود به فضای مجازی و گرفتن اطلاعات نامناسب سنشان نگران هستند. فضای مجازی و تلفن همراه بخش بزرگی از زندگی روزمره نوجوانان است.
باید توجه داشته باشید که امروزه فضای مجازی روش برقراری ارتباط و وسیله‌ای برای یادگیری است اما نوجوانان ممکن است از طریق این فضای مجازی در زندگی دچار مشکلات جدی شوند. با نوجوان خود درباره فواید و مضرات فضای مجازی و تلفن همراه گفتگو کنید. دراین‌ارتباط از سرزنش و نصیحت خودداری کنید هرچند که ممکن است در این گفتگو با مقاومت مواجه شوید.
به‌طورکلی چگونگی صحبت با نوجوانان سخت است. چگونه می‌توانید به‌طورجدی درباره موضوعاتی که ممکن است برای آن‌ها خطرآفرین باشد بدون آنکه آن‌ها ناراحت یا عصبانی شوند صحبت کنید؟ چگونه می‌توانید اطمینان حاصل کنید که مکالمه شما مؤثر است و واقعاً تغییراتی ایجاد می‌کند؟ مرکز مشاوره نوجوان ذهن آرا راهکارهای مفید و مؤثری درباره نحوه برقراری ارتباط با نوجوانتان را در اختیار شما والدین قرار می‌دهد.
مشاوره تحصیلی
ازآنجایی‌که شخصیت نوجوان در حال تغییر و شکل‌گیری است بنابراین ممکن است تصمیمات متفاوتی درباره موضوعات مختلف ازجمله انتخاب رشته تحصیلی دبیرستان و دانشگاه داشته باشد و چون والدین اطلاعات جامع و دقیقی درباره تغییرات نظام آموزشی موجود و بازار کار ندارند نمی‌توانند به‌صورت جامع و درست نوجوانان خود را در این مسیر یاری کنند.
در جلسات مشاوره تحصیلی متخصصین با در اختیار گذاشتن اطلاعات کامل درباره رشته‌های تحصیلی دانشگاه و آینده کاری آن‌ها شما نوجوانان و والدین گرامی را کمک شایانی می‌کنند. علاوه بر انتخاب رشته تحصیلی، مشاوران تحصیلی، مهارت‌های مطالعه، نحوه حفظ انگیزه، انتخاب هدف درست، بررسی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، نحوه برخورد با موانع یادگیری و … را نیز به دانش آموزان یاد می‌دهند.
